W związku z faktem, iż ogólna ilość odpadów wykonanych z tworzyw sztucznych, w stosunku do ilości wszystkich odpadów, wzrasta systematycznie od kilku lat, zarówno w Polsce, jak i w większości innych krajów europejskich, bardzo istotnym jest aby zapewnić odpowiednią segregację odpadów sztucznych u źródła tj. bezpośrednio w gospodarstwach domowych. Dzięki Państwa zaangażowaniu dużo więcej odpadów z tworzyw sztucznych odebranych od Państwa przez ”EKO-REGION” sp. z o.o. z/s w Bełchatowie będzie można poddać recyklingowi. Przyczyną coraz szerszego wykorzystania tworzyw sztucznych są przede wszystkim ich cechy fizyko-chemiczne, które nie tylko łączą zalety innych materiałów, lecz zarazem posiadają cechy najbardziej pożądane – jednocześnie są wytrzymałe i stosunkowo lekkie. Podstawowym surowcem do produkcji tworzyw sztucznych jest ropa naftowa. Szacuje się, że około 4% światowego wydobycia ropy naftowej przeznaczane jest na produkcję tworzyw sztucznych. Recykling tych tworzyw jest więc wskazany i będzie odgrywał coraz większą rolę w gospodarce odpadowej, choć – jak na razie – jego koszty są znacznie wyższe niż koszty recyklingu szkła czy papieru.
Poniżej przypominamy o ogólnych zasadach dotyczących selektywnej zbiórki tworzyw sztucznych oraz przedstawiamy opis, zastosowanie i możliwości recyklingu wybranych typów tworzyw sztucznych.
| Co można wrzucać | Czego nie należy wrzucać |
|---|---|
|
|
Polichlorek winylu jest jednym z najszerzej stosowanych tworzyw sztucznych. Znajduje on zastosowanie między innymi do produkcji rur, profili okiennych, różnego typu opakowań, kart płatniczych, elementów elewacji budynków lub nawet drobnego sprzętu medycznego (dreny, sondy, cewniki, strzykawki). Ponad 50% światowej produkcji polichlorku winylu zagospodarowywane jest przez branżę budowlaną. W procesie recyklingu polichlorku winylu kluczowym etapem jest jego oddzielenie od pozostałych typów tworzyw sztucznych; podczas samego procesu, odpady z PCW poddawane są rozdrobnieniu i usunięciu zanieczyszczeń, a następnie – granulacji lub sproszkowaniu i w ten sposób przygotowywane do ponownego wytworzenia produktu.
Polietylen jest wykorzystywany między innymi do produkcji pojemników na śmieci czy rur (polietylen o dużej gęstości, HDPE), jak również toreb, worków na śmieci, butelek o grubszych ściankach np. na detergenty (polietylen o małej gęstości, LDPE). Polietylen wyróżnia się właściwościami ślizgowymi, przy jednoczesnym zachowaniu bardzo wysokiej odporności na ścieranie, przez co często jest też stosowany do produkcji elementów maszyn i systemów (np. transportujących, pakujących, napełniających). Odpady polietylenowe mogą być poddawane zarówno recyklingowi materiałowemu, jak i surowcowemu, a powstałe po recyklingu surowce mogą być wykorzystane do produkcji tych samych lub innych produktów. Wykorzystanie regranulatów jest coraz bardziej popularne w wielu branżach: na przykład w branży samochodowej powszechne jest stosowanie 10-20% regranulatu w nowych wyrobach z tworzyw sztucznych.
Polipropylen to tworzywo wykorzystywane między innymi do produkcji opakowań na żywność, mebli ogrodowych, walizek, obudowy telefonów czy zderzaków samochodowych. W przypadku materiałów wyprodukowanych z polipropylenu warto także przywołać branżę samochodową i wspomnieć o tzw. recyklingu kaskadowym. Recykling kaskadowy można uznać za typ recyklingu materiałowego, który polega na ponownym wykorzystaniu surowca (często właśnie polipropylenu) do produkcji elementów, dla których nie są wymagane tak wyśrubowane parametry techniczne jak pierwotnie. W przypadku polipropylenu dobrym przykładem recyklingu kaskadowego jest wykorzystanie zderzaków do produkcji obudowy nagrzewnic, elementów układu klimatyzacyjnego, przewodów wentylacyjnych (jest to tzw. pierwsza generacja), a w kolejnym etapie – wykorzystanie ich jako surowców do produkcji wycieraczek czy dywaników samochodowych (tzw. druga generacja).
Polistyren to substancja wykorzystywana do produkcji pojemników na żywność, szczoteczek do zębów, pudełek na płyty CD, elementów obudowy sprzętu elektronicznego czy sztucznej biżuterii. Bardzo powszechnym materiałem produkowanym z polistyrenu jest styropian – powstaje on w wyniku gwałtownego spienienia granulek polistyrenu parą wodną. Styropian jest stosowany często jako materiał do izolacji akustycznej lub termicznej, a w przemyśle elektronicznym i gastronomicznym – jako materiał opakowaniowy. Dość tania technologia produkcji styropianu nie ułatwia promowania jego recyklingu, choć technologie takie są opracowane i wdrażane.
Politereftalan etylenu (PET) to tworzywo wykorzystywane na ogromną skalę, przede wszystkim do produkcji butelek na napoje, ale także do produkcji odpornych na podwyższoną temperaturę naczyń kuchennych oraz wypełnień śpiworów i kołder. Z tworzywa PET przędzie się również włókno, które następnie wykorzystywane jest do produkcji tkaniny polar – znanej przede wszystkim z zastosowania w odzieży sportowej. Przede wszystkim przez produkcję na masową skalę butelek na napoje, odpady opakowaniowe wykonane z PET są jednymi z bardziej kłopotliwych – ich użycie wzrasta, a objętość, jaką zajmują, jest bardzo duża. Dlatego tak istotna jest selektywna zbiórka oraz odpowiednie przygotowanie odpadu przed segregacją – w przypadku butelek PET szczególnie ważne jest ich zgniecenie przed wyrzuceniem. Proces recyklingu butelek PET zaczyna się od dostarczenia sprasowanych bel do hali produkcyjnej; tam surowiec zostaje poddany oczyszczaniu poprzez oddzielenie mechaniczne zanieczyszczeń, następnie odseparowuje się etykiety i usuwa wszelkiego typu zabrudzenia lub elementy wykonane z innych materiałów, po czym tworzywo poddawane jest procesowi regranulacji, w wyniku czego powstaje regranulat PET, który może mieć różny kolor i ziarnistość, w zależności od zamówienia odbiorcy. Regranulat PET może być wykorzystany między innymi do produkcji:
- włókien (np. przędza dywanowa, przędza dla przemysłu tekstylnego, tkanina polarowa);
- płyt i folii (np. do produkcji tacek, pudełek, opakowań spożywczych);
- wyrobów formowanych przez wtrysk (np. jako dodatek do tworzywa pierwotnego – do 20%), do produkcji elementów konstrukcyjnych mebli, części wyposażenia wnętrz samochodowych i in.),
- żywicy poliestrowej.